Doğal Sağlık

Vegan Olmak Ne Demek? | Vegan Nedir?

14.01.2021
1.153
Vegan Olmak Ne Demek? | Vegan Nedir?

Vegan olmak ya da veganlığın kelime anlamı, vücudun beslenme ihtiyacının hiçbir şekilde hayvanlardan elde edilen ürünlerden karşılanmaması demektir. Vegan Vegan olmak ne demek; bir yaşam tarzı olarak seçilmektedir. Hayvanlardan elde edilen tüm et ürünleri, süt ürünleri, hayvansal yağlar, yumurta gibi tüm hayvanlardan elde edilen ürünlerin tüketilmemesi demektir. Vegan olmak ne demektir sorusunun cevabı kısaca bu şekildedir.

Hayvansal hiçbir gıda ya da ürünün kullanılmaması ile beraber vegan olan bir kişi bu ürünlerin kullanımını da doğru bulmamaktadır. Veganlık aslında bir felsefedir ve hayat tarzıdır. Hiçbir şekilde hayvansal gıda tüketilmeyerek daha sağlıklı yaşanmakta ve çevredeki hayvanlara karşı daha saygılı bir hayat biçimi seçilmiş olmaktadır. İnsanın vahşi duygularının köreltilmesi veganlık anlayışı ile tamamen uyumludur.

Bazı insanlar veganlığı körü körüne savunurken bazıları ise veganlığı tamamen saçmalık olarak değerlendirmektedir. Sadece gıda olarak değil eşya olarak da hayvansal ürünler hiçbir şekilde tüketilmemektedir. Hatta kozmetik olarak makyaj malzemeleri bile hayvansal bir katkı maddesi var ise veganlar tarafından kesinlikle reddedilmektedir. Vegan felsefesinin en temelinde sağlıklı yaşamın amaçlanması ile beraber çevremize ve hayvanlara saygıdan dolayı da hayvansal ürünleri reddediş bulunmaktadır.

Vegan Nedir?

Vegan kelimesi, 1944 yılında vejetaryen (vegeterian) kelimesinden üretilmiştir. Elsie Shrigley ile Donald Watson tarafından bulunmuştur. Vegan kelimesinin tarihi eski olsa da günümüzde popüler olmaya başlayan akımlardan bir tanesidir. George Bernard Shaw, hayvanların onun arkadaşı olduğunu ve onun arkadaşlarını asla yemeyeceğini söyleyerek vegan olduğunu açıklarken hayvansal ürünlere de bakış açısını yansıtmış olmaktadır. Vegan olmak ne demektir ve vegan beslenme ile alakalı son yıllarda Google üzerinden çok fazla arama gerçekleştirilmiş ve 25 bin civarında veganlıkla ilgili bilgi bulunmuştur. Aynı zamanda vegan beslenme tarzını seçen insanların sayısı son günlerde hiç de az değildir.

Veganizmin Amacı Nedir?

Veganizm, sadece hayvansal olarak et ile süt tüketimini değil, hayvanlardan elde edilmiş olan tüm ürünlerin kullanımını reddeder. Yumurta, bal, yün, süet, yumurta, ipek gibi hayvanlardan elde edilmiş olan hiçbir ürünün veganların hayatında yeri olmamaktadır.

Vegan olmanın sebebi aslında çevreyi, doğayı, hayvanları korumak ve sağlıklı beslenmektir. Ayrıca dini inançlar gibi nedenler sebebiyle de veganlık seçilmektedir fakat veganlığın seçilmesinin asıl sebebi hayvanlara saygı göstermektir. Beraber dünyayı paylaştığımız hayvanlara vahşice duygular besleyerek bu canlı varlıkları yiyecek olarak görmek veganizm tarafından asla kabul edilemez bir durumdur. Günümüzdeki şartlarda çiftliklerde yaşayan hayvanlar oldukça zor durumlarda yaşamakta ve eziyet görmektedir. Hatta bazı hayvanların oldukça cani bir şekilde öldürülüyor olması çok dehşet vericidir.

Veganların hayvanlara bakış açısı çok daha farklı olduğu için beslenme konusunda da hayvanlara saygı açısından hayvana ait hiçbir ürünü hiçbir amaçla kullanmamaktadırlar. Vegan olmak ne demektir sorusunun cevabı bu şekilde verilebilmektedir. Şu an için çok iddialı bir sözmüş gibi görünse de ileride dünya barışının sağlanması adına insanların vegan olması gerekli hatta zorunlu bir durumdur. İnsanlar önceden yamyamlığı da yaşamış ve belirli bir zaman sonra bırakmıştır. İnsanoğlu bundan sonra da önce kırmızı eti yemeyi bırakacak ve sonrasında ise diğer canlıları yemeyi bırakacak ve en sonunda canlılardan elde edilen her şeyi yemeyi bırakacaktır. Bu şekilde insanlar daha sakin, daha çok barış yanlısı ve daha az saldırgan bir haya sürmeyi öğrenmiş olacaktır. Yani veganizm/ veganlık, hangi biçimlere sokulursa sokulsun etin ve hayvansal tüm ürünlerin tamamının insan hayatından çıkartılmasıdır. Gerek eşya, gerek yiyecek, gerekse içecek olsun tüm hayvansal ürünlerin kullanımı hemen bırakılmalıdır.

Vegan Olmak Ne Demek; Vegan Beslenmenin Vücuda Etkileri Nelerdir?

Vegan beslenme tarzı vücutta bazı vitaminlerin eksik kalmasına sebep olabilmektedir. Özellikle normalde hayvansal gıdalardan alınan kalsiyum, B12 vitamini, D vitamini ve protein gibi ihtiyaçların eksikliği oluşabilmektedir. Fakat vegan anlayışına göre bu vitaminler sadece hayvansal gıdalarla değil doğal olarak yetiştirilen bitkisel ürünlerden de elde edilip aynı besin değerlerine kavuşulabilmektedir. Hatta veganlara göre vegan diyeti çok iyi ayarlandığı takdirde normal beslenmeye göre çok daha sağlıklıdır. Çocuklar için bile oldukça sağlıklı vegan diyetleri oluşturulabilmektedir. En doğal besinler sayesinde çocuklar hayvansal gıda tüketmeden de tamamen sağlıklı bir şekilde büyüyebilmektedirler. Vegan olmak ne demektir sorusunun cevabı için oldukça geniş çaplı araştırmalar yapılmakta ve günümüzde oldukça yaygın bir şekilde bu hayat tarzına geçişler başlamaktadır.

Veganlıkta “çiğ veganlık” çeşidi oldukça yaygındır. Çiğ veganlıkta ise hem hayvansal tüm ürünler reddedilmekte hem de pişmiş olan tüm besinler reddedilmektedir. Hiçbir şekilde pişmiş ürünler de çiğ veganlar tarafından asla tüketilmemektedir.

Veganlar Ne Yiyor?

Vegan olmak ne demektir; Veganlar hayvansal ürünlerden vücudun alacağı besinleri karşılayacak şekilde bitkisel ürünler tüketmektedirler. Bunlardan bazılarına örnek olarak, inek sütü yerine mutlaka soya sütü içerler. Hemen hemen aynı besin değerine sahip olduğu için peynir yerine de tofu ya da soya sütü ile yapılan peynirleri tercih etmektedirler. Yumurta pişirmek ya da suda haşlamak yerine de bol nişasta içeren patatesli, kabaklı ya da patates püreli gıdalar tüketirler. Ayrıca yoğurt yerine de vegan mayaları ile ya da soda sütü ile yapılmış vegan yoğurtları tüketmektedirler.

Vegan Ürünler Nerelerden Satın Alınabilir

Vegan ürünlerin diğer normal hayvansal ürünlere göre lezzet açısından herhangi bir farkı bulunmamaktadır. Hatta bazı ürünler çok daha lezzetli olabilmektedir. Vegan besinler yurt dışında hem marketlerde hem restoranlarda oldukça yaygın olarak satılmaktadır. Fakat ülkemizde vegan ürün satışı henüz çok fazla yaygın değildir. Ülkemizde ancak organik ürünler satan mağazalarda veganlara uygun gıdaların satışı yapılabilmektedir. Veganlara uygun yiyecekler yurt dışında çok yaygın bulunabilmektedir. Örneğin yurt dışında vegan pizzalar, vegan dondurmalar, vegan kurabiyeler, vegan burgerler, vegan pastalar bulunmaktadır.

Vegan Beslenme Diyeti Nasıl Oluşturulur

Vegan olmak ne demek, tam anlamı ile öğrenildikten sonra vegan beslenme programının da doğru bir şekilde oluşturulması gerekmektedir. Vegan hayat tarzının oluşturduğu beslenme piramidinde en önemli basamak sudan oluşmaktadır. Çok fazla su tüketilen vegan beslenme diyetinde günde en az 2 litre su içilmelidir. Su vücudu toksinlerden arındırırken vücuda sağlık vermektedir. Gün içerisinde en az 4 porsiyon kadar sebze tüketilmelidir. Taze sebzeler pişirilerek tüketilir. 4 porsiyon da meyve tüketilebilir. Tahıllar ise 11 porsiyona kadar hiçbir sınırlama olmadan tüketilebilmektedir. Veganlıkta günlük besin ihtiyacı bu şekilde planlanmaktadır.

Vegan beslenme diyeti oluşturulurken et, süt ve peynirin besin değerini içeren besinler günlük olarak 2 ya da 3 porsiyon olarak, çok dolu tabaklar olarak değil de orta dolulukta olacak şekilde tüketilir. Buna benzer olarak baklagiller de orta miktarda 2 ya da 3 porsiyon olarak tüketilebilir. Normal hayvansal beslenen diyetlerde olduğu gibi vegan beslenme diyetinde de yağlı, şekerli yiyecekler ve kabuklu kuruyemişler çok az ve ara sıra olarak tüketilmesi daha uygundur.

Vegan İle Vejeteryan Arasındaki Fark Nedir?

Bal, yumurta, süt, ipek gibi ürünler hayvanlar tarafından üretildiği için veganlar bu tür gıdaların kullanımına ve tüketimine tamamen karşıdırlar. Veganlığa göre hayvan derisinin evde kullanımı, yün yorgan, süet ayakkabı gibi eşyalar da kullanmamalıdır. Buna sebep olarak da hem bir yaşam biçimi hem sağlık hem de hayvanlara karşı ahlaki bakış açısı sebebi de gösterilmektedir. Vegan olmak ne demek sorusunun cevabı bu şekilde verilebilir.

Vejetaryenler ise et ve et ürünlerinden uzak durmaktadırlar. Bunun sebebi ise hayvanların öldürülmesine karşı olmalarındandır. Aynı zamanda etin tadını sevmediği için vejeteryanlığı seçen kişiler de bulunmaktadır. Vejeteryanların da kendi içerisinde bazı türleri bulunmaktadır.

Ovo vejetaryenler, hayvansal gıda olarak sadece yumurta tüketmektedirler.

Lakto vejetaryenler ise sadece hayvansal ürünlerden yumurta dahi yemeyerek süt ve sütten üretilen ürünleri tüketmektedirler.

Lakto vejetaryenler yumurta dahi tüketmeyip sadece süt ürünleri tüketirler. Hayvan eti tüketmenin var olan bir cana kıyılması düşüncesi sebebi ile kabul edilemeyeceğini savunmaktadırlar. Hem yumurta hem de süt ürünlerini kullanmayan vejetasyonlara ise Lakto-ovo vejetaryen denmektedir.

Veganlığı Tercih Eden Ünlü İsimler

Veganlığı tercih eden bir çok ünlü isim bulunmaktadır. Bunlardan bazılarına örnek vermek gerekirse; Pamela Anderson, Joaquin Phoneix, Bryan Adams, Tobey Maguire, Natalie Portman. Türklerde ise veganlığı tercih eden ünlüler arasında ise Tarkan, Murathan Mungan, Özge Özpirinççi, Şevval Sam, Sertab Erener, Güven Kıraç gibi isimler bulunmaktadır.

Vegan Beslenmenin Artı Yönleri Nelerdir?

Vegan beslenme hafif bir beslenme tarzı olduğu için vücut ağır besinlerden uzak kalacak ve fiziksel bir rahatlama sağlanmış olacaktır. Vegan beslenme tarzının olumlu yönleri şu şekilde sıralanabilir;

  • Vegan beslenme tarzı vücuttaki sindirim sisteminin daha kolay çalışmasını sağlar. Hayvansal ürünlerin sindirimi bitkisel ürünlerden daha zordur. Vegan beslenme modelinde yüksek oranda posalı yiyecekler bulunmaktadır. Bu sebeple sindirim sisteminin daha düzgün çalışması sağlanır.
  • Meyve ve sebzeler sayesinde alınan antioksidan ile birlikte toksinler atılmaktadır. Dolayısıyla antioksidan aracılığı ile kalp damar sağlığı ve kalitesi arttırılmaktadır.
  • Yoğun antioksidan içeriği sayesinde cilt sağlığı da olumlu etkilenmekte ve ciltteki nem dengesinin sağlanması ile beraber cilt güzelleşir.
  • Kolay sindirim sayesinde bağışıklık sistemi daha fazla dengelenmektedir.

Vegan Beslenmenin Eksi Yönleri Nelerdir?

Vegan hayat tarzı hayvansal hiçbir besin içermediği için et ve süt ürünlerinde bulunan bazı vitaminler alınamamakta ve bununla ilgili bazı olumsuz durumlar söz konusu olabilmektedir. Vegan olmak ne demek sorusunun cevabı geniş çaplı olarak cevaplandıktan sonra vegan beslenme modelinin olumsuz yönleri şu şekilde sıralanabilmektedir;

  • Hayvansal besinlerde B12 bulunduğu için B12 vitamini eksikliği olmaktadır.
  • B12 vitamini eksik olduğu için zaman içerisinde dikkat eksikliği ve unutkanlık başlamaktadır.
  • Depresyon, halsizlik, yorgunluk ve asabi olmak gibi bazı olumsuz durumlar B12 eksikliği sebebi ile gelişebilmektedir.
  • Yaşın ilerlemesi ile beraber bazı sağlık problemleri başlayabilmektedir. Süt ve süt ürünlerinin kullanılamaması sebebi ile kalsiyum ve protein eksiklikleri başlayabilmektedir.
  • Kalsiyum ve protein eksikliği sebebi ile kadınlarda erken menopoz riski oluşmaktadır. Osteoporoz sebebi ile kemik sağlığı da olumsuz etkilenmektedir.
  • Vegan hayat tarzını benimseyen kişiler kalsiyum içeren gıdaları alamadıkları için D vitamininin vücuda faydası olmamaktadır ve bu sebeple vücutta düzensiz bir şekilde kilo alıp verme problemi oluşmaktadır.
  • Bağışıklık sistemi vegan beslenme tarzı sebebi ile olumsuz olarak etkilenmekte ve hastalıklara karşı daha açık hale gelinmektedir.
  • Proteinin eksik olması sebebi ile de özellikle gelişme çağındaki çocuklar için oldukça problem yaratmaktadır. Gelişmede ve büyümede durağanlık yaşanabilir ve aynı zamanda vücudun kendi kendisini onarım sisteminde ciddi problemlere neden olabilmektedir.

Vegan Beslenme Tarzında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Vegan beslenme tarzında vücut için en gerekli olan B12, demir, kalsiyum, çinko gibi önemli vitaminlerin alımı düşük seviyede olduğu için öncelikle bunlar için takviye gerekmektedir. Oluşturulacak diyet programı ona uygun olmalı ve mutlaka bir uzman gözetiminde bir programa uyulmalıdır. Düzenli bir şekilde kan tahlili yaptırılarak vücuttaki vitamin ve mineral eksiklikleri değerlendirilmelidir. Karbonhidratın daha fazla tüketiliyor olması vegan beslenme tarzını benimsemiş olan kişinin iştahında gözle görülür bir değişikliğe sebep olabilir. Glisemik içeriği düşük olan meyve ve sebzeleri tercih etmek de iştah durumunu kontrol altında tutmaya yardımcı olmaktadır. Özellikle mısır, patates, havuç, muz, üzüm, dut, kavun, beyaz un gibi gıdalar bol şeker içerdiği için tüketimine sınır konmalıdır. Çok fazla sıklıkta kullanılmamalı ve yeterli miktar hiçbir zaman aşılmamalıdır.

Tahıl tüketimi olarak ise beyaz un yerine esmer un ile hazırlanan ekmekler tüketilmelidir. Bulgur, makarna ve esmer pirinç tercih edilmelidir. Bu tür besinler kuru fasulye, barbunya gibi baklagillerle zenginleştirilmeli ve günlük protein ihtiyacı bu şekilde karşılanmalıdır. Et yerine bitkisel olarak bu şekilde günlük besin ihtiyaçları karşılanmalıdır.

Vegan Beslenme Tarzında Nasıl Besinler Tercih Edilmelidir?

Vegan beslenme diyetine göre soya sütü önemli bir yere sahiptir. İçerdiği kalsiyum sebebi ile normal bir inek sütünden çok da farklı değildir. Ayrıca kuru yemişler içerdiği bitkisel yağlar sebebi ile de vegan beslenenler için oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu şekilde bitkisel protein ve kalsiyum ihtiyacının büyük bir bölümü soya sütü ve kuru yemişler aracılığı ile karşılanmaktadır. Kuru baklagiller vegan beslenme diyeti içerisinde olmazsa olmazlardan bir tanesidir. Başlı başına vitamin ve mineral kaynağıdır. Özellikle kuru fasulye, barbunya ve mercimek içerdiği protein sayesinde vegan beslenme modelinde oldukça önemli bir besin kaynağıdır. Beslenme diyetinin içerisine makarna ve bulgur mutlaka dâhil edilmelidir. Hem doyurucu hem sağlıklı olan bu besinler çeşitli sebzeler ile birlikte hazırlandığında hem daha lezzetli hem daha sağlıklı olmaktadır. Beyaz pirinç yerine esmer pirinç ile pilav yapılmalıdır.

Vegan Yiyecekler Hangileridir?

  • Veganlar et tüketmedikleri için vitaminini kazanamamaktadırlar. Bu yüzden etten gelen vitamin yerine bezelye, ıspanak, karalahana, fasulye, mercimek, nohut, bulgur, tam buğday makarnaları, kaju, badem, ceviz gibi besin değeri yüksek gıdalar tercih etmektedirler.
  • Tamamen bitkisel yağlar kullanılır. Soya yağı ve soya sütünden oluşan bir diyet programına uyulmaktadır.
  • Tatlı ihtiyacı için de veganlar içerisinde süt bulunması sebebi ile sütlü çikolata tüketmezler. Bunun yerine sadece bitter çikolata tüketilir.
  • Soya unu ile yapılan tofu, veganlar için oldukça sık kullanılan bir besindir. Uzak Doğu kökenli olan bu besin vegan diyetinde önemli bir yer tutmaktadır.
  • Süt kullanılması gereken durumlarda ise mutlaka soya sütü ya da Hindistan cevizi sütü kullanılır.
  • Hayvansal yağ içermeyen tüm bitkisel yağları kullanabilirler. Özellikle zeytinyağı oldukça sık kullanılan bir vegan ürünüdür. Tüm besin ihtiyaçları sadece sebze yemeklerinden ve meyvelerden karşılanır. Eğer bir kişi vegan diyetine yeni alışmaya çalışıyor ise oldukça zor gibi görünen bu yaşam tarzı sonradan oldukça rahatlatıcı gelebilmektedir.

Vegan yaşam tarzı benimsendiğinde mutlaka önce bir uzmana giderek profesyonel bir diyet listesi ile başlanmalıdır. Rutin olarak kontroller yapılmalı ve gerekli olan tüm besin ve vitaminlerin mutlaka alınması sağlanmalıdır.

Kişi bedenini veganlığa yavaş yavaş alıştırmazsa birden bırakılan besin maddelerinden gelen mineral ve vitamin eksikliğinden dolayı vücut sarsılabilir ve kişi bazı hastalıklarla boğuşmak durumunda kalabilir. Veganlar ne yemez yazımızı okumak için bağlantıya tıklayabilirsiniz.

Fleksitaryen Nedir?
Vejeteryan ya da veganlar kadar sık olmayan ama bitkisel ağırlıklı beslenmeye yönelik olan fleksitaryenler et başta olmak üzere hayvansal gıda tüketmezler. Fleksitaryen beslenme şeklinde herhangi bir kural ya da tüketilmesi gereken kalori miktarı gibi bir prensip bulunmaz. Fleksitaryenler tarafından bitkisel proteinler ve tam tahıllar üzerine dayalı bir beslenme şekli benimsenir.
Veganların Amacı Ne?
Veganlığın amacı hayvanların sömürü ve zulmünün dışlanması ve hayvan yaşamının gözetilmesi anlamına gelir. En basit anlatımı ile veganlığın amacı hayvanlardan türetilen gıdalar dışında giyim, kozmetik, temizlik maddesi, tekstil ürünleri kullanılmamasıdır. Veganlar aynı zamanda hayvanların kullanıldığı hayvanat bahçesi ya da sirk gibi eğlence şekillerine de katılmaz. Veganlık hayvan kullanımına alternatif geliştirilmesini destekleyen bir çeşit yaşam şeklidir.
Vegan Ne Yer Liste?
Veganlık hayvansal ürünlerden kaçınmak anlamına gelmez dolayısıyla sadece sebze yemek değildir. Birçok yemek vegandır ya da kolaylık ve ayarlanabilir. Sebze burgerleri, meyveli ya da bakliyatlı salatalar, sebzeli pizzalar, humuslu sandviç, domatesli ya da soya kıymalı makarna, zeytinyağlı sarmaya da dolma akla gelen ilk vegan listesidir. Genellikle et kullanarak üretilen yemeklerde protein içeren hayvansal gıdalar yerine takviye eden gıda maddeleri kullanılır.
Veganlar Ne Yapar?
Veganlar beslenme ihtiyacını hayvansal gıdalardan sağlamak yerine tamamen bitkisel bazlı ürünlerden sağlar. Et ve süt ürünleri ile birlikte hayvan kaynaklı bal, yumurta, yün, deri kıyafet, ipek ve süet gibi ürünlerin kullanımını da reddeder. Veganlığın temelinde sağlıklı beslenme ve dini inanışlar olsa da asıl amaç insan sağlığı ile birlikte hayvanları ve çevreyi korumaktır.

İlginizi Çekebilir;

Vegan Beslenme Nedir? | Veganlıkta Tüketilen Besinler

Veganlar Ne Yemez? | Veganların Yemediği Şeyler

Veganlık Nasıl Ortaya Çıktı? | Nasıl Vegan Olunur?

Veganlık Hakkında Her şey | Veganlar Ne Yer?

Covid-19 Negatif Ne Demek

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM
Sitemizde yer alan içeriklerin izinsiz kullanılması yasaktır.